Professionele schoolcultuur
Benut de volle potentie van je leerlingen én je team
Professionele schoolcultuur - bouw aan een cultuur waar iedereen kan groeien
Een professionele schoolcultuur bepaalt 70% van het verschil tussen goed en minder goed presterende scholen (McKinsey & Company, 2020). Toch zien we in de praktijk dat veel scholen vast blijven houden aan een familiaire cultuur. Deze cultuur voelt misschien prettig en vertrouwd, maar voorkomt dat de volle potentie van leerlingen en het team wordt benut.
Professionele schoolcultuur gaat verder dan afspraken maken en regels opstellen. Het draait om het creëren van een omgeving waarin medewerkers zich samen verantwoordelijk voelen voor het succes van leerlingen én elkaar. Waar open communicatie, gedeelde verantwoordelijkheid en wederzijds respect de norm zijn. Dit leidt niet alleen tot betere prestaties - gemiddeld een heel punt hoger op het eindexamen - maar ook tot meer werkplezier en minder werkdruk.
Professionele schoolcultuur uitgelegd
Een professionele schoolcultuur is een omgeving waarin professionals elkaar stimuleren om te groeien in hun vakmanschap. Het is een cultuur waarin kwaliteit de belangrijkste stem heeft en waarin men elkaar actief en constructief aanspreekt op professioneel functioneren (Galenkamp & Schut, 2020).
Dit vraagt om een omgeving waarin professionals durven erkennen dat ze van elkaar verschillen in expertise en deze verschillen bewust benutten voor gezamenlijke groei (Van Emst, 2012).
Volgens Galenkamp & Schut (2020) is gedrag professioneel wanneer het voldoet aan drie criteria:
- Het draagt bij aan de doelen van de school (organisatiedoelen)
- Het draagt bij aan het welzijn van de persoon zelf (individueel welzijn)
- Het draagt bij aan het welzijn van anderen (collectief welzijn)
Wanneer gedrag niet aan (een van) deze criteria voldoet, is het per definitie onprofessioneel.
Een docent die leerlingen eerder uit de klas laat gaan, terwijl andere docenten daar last van hebben, is dus ondanks de mogelijk goede intenties, niet-professioneel.
In een professionele cultuur wordt dit gedrag daarom effectief begrensd, met behoud van relatie.
Het ontwikkelen van een professionele schoolcultuur begint bij voorbeeldgedrag. Als geen ander heeft de schoolleiding met haar positie aanzien in de school. Dit aanzien is een van de krachtigste instrumenten om de schoolcultuur te beïnvloeden.
Maar voorbeeldgedrag alleen is niet genoeg. Het is nodig dat professionals elkaar durven aan te spreken op hun functioneren. Vaak wordt gedacht dat er eerst aan 'veiligheid' moeten worden gewerkt, maar werken aan aanspreken máákt dat de werkomgeving veiliger wordt.
Om goed te kunnen aanspreken is er een heldere koers nodig met concrete verwachtingen over professioneel gedrag.
Drie essentiële elementen zijn dus nodig:
- Voorbeeldgedrag van leiding die stuurt op ontwikkeling in plaats van beheersing
- Een cultuur waarin professionals elkaar durven aan te spreken op hun functioneren
- Een duidelijke koers met concrete verwachtingen over professioneel gedrag
Hoe professionaliseer je jouw eigen schoolcultuur?
De aanpak van Leergewoonte in vier bewezen stappen
Gewenste situatie (Ambitie)
Samen vertalen we de ambities naar concreet, waarneembaar gewenst gedrag. Wat betekent een professionele cultuur concreet? Wat willen we zien bij medewerkers, bij teams en bij leidinggevenden?
Huidige situatie (Nulmeting)
Samen met docenten en leidinggevenden brengen we de huidige cultuur in kaart. Dit kan met behulp van cultuuranalyses (samen met de school uitgevoerd) en gestructureerde interviews.
Verbeteren (Interventie)
De nulmeting maakt duidelijk welke interventie nodig is om de school in beweging te krijgen en optimaal samen te groeien. Het kan zijn dat het MT kan worden ondersteund bij het sturen op professioneel gedrag of wellicht moet het docententeam worden getraind in (durven) aanspreken.
Nieuwe situatie (Nameting)
Een effectmeting maakt duidelijk wat de interventie heeft opgeleverd en aan welke aspecten van professioneel gedrag nog aandacht gegeven moet worden.
Zet nu de eerste stap naar het professionaliseren van jouw schoolcultuur:

Deze scholen hebben we een stapje verder geholpen bij het ontwikkelen van hun professionele schoolcultuur







Artikelen en tips voor een Professionele Schoolcultuur
Van theorie tot praktijk! Bij LeerGewoonte delen we regelmatig waardevolle inzichten over professioneel gedrag om je te inspireren en te ondersteunen.

Professioneel gedrag is het hart van de professionele schoolcultuur

De sleutel tot succes in het onderwijs? Bouwen aan een professionele schoolcultuur!
